Moje slikarstvo je naporan fizički posao, ali pre svega radost.
Šestog marta 2023. godine navršila se 21 godina od smrti i nepune 103 godine od rođenja Vere Božićković Popović, ugledne srpske slikarke, rođene u Brčkom 25. aprila 1920. godine. Potiče iz ugledne brčanske porodice Božićković koja je u periodu austrougarske i uprave Kraljevine SHS/Jugoslavije imala vrlo važnu ulogu u javnom i političkom životu Brčkog. Verin djed po ocu bio je Tanasija (Tane) Božićković, zamjenik gradonačelnika Brčkog u periodu 1898–1919. godine te gradonačelnik Brčkog od 1919 – 1921. godine.
Verina majka potiče iz ugledne trgovačke porodice Ćelović, koja se u Brčko doselila iz Trebinja. Verin djed po majci bio je Sava Ćelović, sin Jovana Ćelovića, prvog gradonačelnika Brčkog 1880. godine i prvog trgovca koji je iz Brčkog uspostavio veze sa Trstom. Nakon završenog I i II razreda Građanske škole u Brčkom (1931–1933) Vera Božićković upisuje Gimnaziju u Beogradu. Uspostavljanje Nezavisne države Hrvatske i Drugi svjetski rat bio je period teških iskustava za porodicu Božićković u Brčkom. Verina majka je preživjela logor Jasenovac a članovi porodice sele se u Beograd. Verina sestra Olga bila je ugledna jugoslovenska novinarka i velikan televizijske kritike.
Ljubav i talenat prema slikarstvu Vera pokazuje prije osnovne škole, još u ranom djetinjstvu u Brčkom.
Moja sestra i ja smo oduvek bile neka dobra i poslušna deca koja su se zabavljala tako što su sedela, crtala i farbala. Dakle, osim dečijih fantazija ja sam kopirala i velike majstore a moja mama je bila toliko oduševljena da ih je pokazivala gostima. Zato sam kao kućni talenat, kasnije gotovo osećala neku obavezu da budem slikar.
„Nada“ 1990.
Akademiju likovnih umetnosti u Beogradu upisuje 1946. godine u klasi Ivana Tabakovića.
Malobrojna poslijeratna klasa studenata beogradske akademije suočila se sa propisanim dogmama i formiranim poetikama i estetikama.
Priznaje se nužnost političkog angažovanja kao uslova postojanja same umetnosti. Po uzoru na sovjetski model i Ždanovljev antiformalizam, nastoji se stvoriti „socijalistički realizam“ neprijateljski raspoložen prema svakom sadržajnom istraživanju i usmjeren na puko ilustrovanje političkih sadržaja.
Radovan Trnavac Mića, 2015.
Ne prihvatajući nametnute obrasce, svjesni teze o istorijskim avangardama i uloge umjetnosti u mijenjanju društvenih procesa grupa studenata beogradske akademije odlazi u ratom porušeni Zadar i formira prvu umjetničku komunu u novoj Jugoslaviji. U ruševnoj kući u Zadru 1947. godine okupili su se slikari: Miodrag Mića Popović, Petar Omčikus, Miodrag Bata Mihailović, Mileta Andrejević, Vera Božićković, Kosara Bokšan, Ljubica Jovanović a kasnije i Borislav Mihajlović Mihiz, Bora Grujić, Radivoje Knežević Knez, Aleksandar Saša Petrović i Krsta Andrejević.
Nakon povratka na Akademiju u Beograd, članovi „Zadarske grupe“, kako su nazvani, izbačeni su sa akademije a nešto kasnije na intervenciju ministra kulture vraćeni na studije. Studij slikarstva na Akademiji likovnih umetnosti Vera Božićković završila je u klasi profesora Marka Čelebonovića. Za vrijeme studija rodila se ljubav između Vere Božićković i Miće Popovića krunisana bračnom vezom i velikom ljubavlju do kraja života.
Posleratno iskustvo da „drugarice” zadrže devojačko prezime nije bilo odomaćeno. Ono je mahom arhivirano dok je muževljevo “podareno” na korišćenje. Odmetnici iz Zadarske grupe Mića Popović, Petar Omčikus, Bata Mihailović pored umetničkog stavili su prst u oko “tradicionalnim vrednostima” jer su njihova prezimena postala samo dodatak – da ne kažem privezak “ženskom”.
Miloš Čolić, 2022
Nakon studija zajedno odlaze u Pariz. Osim Francuske boravili su u Italiji, Grčkoj, Egiptu, Njemačkoj, Holandiji, Kini, Indiji, Iranu i SAD-u.
Umjetnički put i stvaralaštvo Vere Božićković karakteriše prolazak kroz različite slikarske faze. Svojevrsnu slikarsku avanturu presudno su oblikovali njen nemirni umjetnički duh te izazovi kritičke stvaralačke misli. U prvoj fazi stvaralaštva Vera je tragala za materijom koja joj je omogućila da posle vezivanja za podlogu, špahtom načini reljefe, kanjone, ostrva, jezera… Sedamdesetih i osamdesetih godina potpuno je izgradila poetiku enformela (art informel – umjetnost bez forme) u čemu je dostigla vrhunac slikarske umjetnosti. Postenformelska faza umjetničkog stvaranja Vere Božićković podsjeća na mikropejzažno slikarstvo iz ranijeg perioda.
O umjetničkom stvaralaštvu Vere Božićković likovni kritičar i istoričar umjetnosti Sreto Bošnjak je zapisao:
Umela je, kao malo ko u našem modernom slikarstvu, da vizuelnu činjenicu prevede u autonomni plastički znak i celovit likovni sistem. Vrhunac svoje slikarske umetnosti ostvarila je u poetici enformela, dajući mu trajan doprinos, ali veoma lične prirode. Njena apstrakcija bila je istovremeno i klasična i moderna, likovno zrela i raskošna, medijski i materijalno kompaktna, ali uvek kao sistem vlastitih estetskih otkrića i vrednosnih mera. Nakon enformela krenula je putem originalnog tretmana forme, asocijativno-figuralnog karaktera, čvrste građe i ubedljive realizacije.
Osim slikarstvom, bavila se crtežom, tapiserijom, pozorišnim i filmskim kostimom. Imala je veliki broj samostalnih i grupnih izložbi a izlagala je u svim većim gradovima nekadašnje Jugoslavije kao i brojnim evropskim i svjetskim umjetničkim centrima: Londonu, Helsinkiju, Budimpešti, Bukureštu i Vašingtonu. Jedna od posljednjih izložbi Vere Božićković organizovana je u Bijeljini 1990. godine.
U razgovoru objavljenom u časopisu „Nada“ na upit novinarke Duške Maksimović kako većina komentara na njenu izložbu u Bijeljini uključuje zaprepašćenje što se rodni grad Brčko nije sjetio preuzeti izložbu i da li je žalila zbog toga, Vera je odgovorila:
Kako da nisam. Kao devojčica od 14-15 godina, napustila sam Brčko da bih prešla u Beograd i, na žalost, od posle rata nemam nekog kontakta s tom sredinom. A ni oni se nisu nešto naročito interesovali za ljude koji odatle potiču a koji nešto danas znače u nauci i umetnosti. Ipak za Brčko sam i dan danas sentimentalno vezana. Imala sam tamo divno detinjstvo.
„Nada“ 1990.
Suprug Vere Božićković Popović, Miodrag Mića Popović rodnom gradu Loznica poklonio je Spomen-zbirku zbog čega je proglašen počasnim građaninom Loznice 1989. godine. Brčko ne pamti Veru Božićković Popović kao ni mnoge slikare, umjetnike i naučnike koji su rođeni u njemu.
Prva velika umjetnička zadužbina porodice Ekmečić je pred zatvaranjem, skulptura „Savski galeb“, poklon gradu brčanskog skulptora sa pariskom adresom Mirze Morića čeka skoro godinu dana saglasnost institucija vlasti, Umjetnička galerija ne nosi naziv po Rizahu Štetiću…
